In een nieuwsbrief van augustus 2020, hebben we u geïnformeerd over de ommekeer in het standpunt van de federale belastingdienst betreffende het fiscale lot van de « gesplitste aankopen », naar aanleiding van het advies dat de Raad van State op 18 juni 2018 heeft uitgebracht en dat enkel betrekking heeft op de positie van de Vlaamse belastingdienst (VLABEL).
De gesplitste aankoop is, ter herinnering, een techniek van vermogensplanning waarbij de ouders het vruchtgebruik van een roerend of onroerend goed verwerven en hun kind(eren) de blote eigendom, met dien verstande dat naar burgerlijk recht het vruchtgebruik vervalt bij het overlijden van de ouders. De kinderen worden juridisch – en niet door erfopvolging – “volle eigenaars” van het goed. De goederen vallen niet onder de nalatenschap van hun auteurs, zodat er in beginsel geen belasting of successierechten verschuldigd zijn.
De fiscus had echter een juridische fictie van vermomde schenking in het leven geroepen, zodat het onroerend goed in zijn geheel deel zou uitmaken van de nalatenschap van de overleden ouder(s)/ vruchtgebruiker(s), omdat de kinderen de aankoop van hun blote eigendom waarschijnlijk niet zelf hadden gefinancierd…
In het verleden stond de federale belastingdienst toe dat dit vermoeden werd weerlegd, op voorwaarde dat (i) indien er een schenking van gelden aan de kinderen had plaatsgevonden, deze was geregistreerd (wat noodzakelijkerwijs de heffing van schenkingsrechten impliceert) vóór de verwerving van het onroerend goed, (ii) of de belastingplichtige kon aantonen dat er geen verband bestond tussen de schenking en de (on)roerende aankoop.
Dit standpunt werd overgenomen door VLABEL en in 2016 uitgebreid tot de gesplitste overdrachten van (portefeuilles van) effecten en beleggingen van geld tot het arrest van de Raad van State van 12 juni 2018 oordeelde dat de wijze waarop de blote eigenaar de middelen voor de aankoop van deze laatste had verkregen, niet ter zake deed. Bijgevolg is de vraag of de schenking al dan niet vooraf was geregistreerd, irrelevant geworden.
De federale belastingdienst heeft dit arrest gerespecteerd, zodat het voor alle gesplitste aankopen na 1 augustus 2020 volstaat dat de blote eigenaar bewijst dat de schenking heeft plaatsgevonden vóór de ondertekening van de verkoopakte. Niet meer, niet minder en dit voor alle middelen die nodig zijn voor de verwerving (en niet alleen voor een borgsom of een garantie).
Het Brusselse en het Waalse Gewest hebben echter beslist dat indien de voorlopige koopovereenkomst voorziet in de betaling van een som (borgsom, garantie, enz.), het bewijs moet worden geleverd dat de schenking is geschied vóór de datum van het compromis, zelfs indien de verwerving onder opschortende voorwaarde is geschied. Deze voorwaarde is daarentegen nog steeds niet vereist in het Vlaamse Gewest, waar het volstaat aan te tonen dat de schenking heeft plaatsgevonden vóór het verlijden van de notariële verkoopakte.
In alle gevallen vereist het bewijs van het tegendeel dat een eventuele voorafgaande schenking vooraf gemeld moet zijn, in het compromis voor het Brusselse en Waalse Gewest en in de akte voor het Vlaamse Gewest.
Hoe dan ook, of u nu Vlaming, Waal of Brusselaar bent, om deze fictie of dit vermoeden te kunnen weerleggen bij het overlijden van de ouder-vruchtgebruiker, op straffe van het moeten instellen van een fiscaal beroep (binnen de drie maanden vanaf de derde werkdag na de eventuele fiscale aanmaning) en/of het ten onrechte moeten betalen van aanzienlijke successierechten, lijkt het ons nuttig te herhalen hoe belangrijk het is tijdig alle nuttige bewijzen te verkrijgen door erop aan te dringen dat elke blote eigenaar, kind, een dossier vormt dat het verstrijken van de tijd kan doorstaan en die relevant kan zijn tot aan het uitdoven van het vruchtgebruik van hun auteur(s)…
Dit dossier zou idealiter volgende elementen bevatten:
- De berekening van de waarde van het vruchtgebruik en dus van de verkregen blote eigendom,
- het bewijs dat de toekomstige blote eigenaar beschikte over de nodige en voldoende gelden op zijn bankrekening om het geheel te verwerven,
- het geheel van de gelden voor het compromis (voor de Brusselaars en de Walen) of voor de definitieve koopakte (voor de Vlamingen),
- Het bewijs dat de genoemde gelden zijn gebruikt om het blote eigendom te verwerven, door op zijn minst, de bankafschriften te bewaren (voordat ze na verloop van tijd ontoegankelijk worden gemaakt)
Ten slotte, en een verandering die niet zonder gevolgen is voor het hierboven behandelde onderwerp, voorziet een decreet van het Waals Gewest van 22 december 2021 (gepubliceerd op 09-01-2022) in maatregelen die bekend staan als “een billijkere belasting” – sic, en die ogenschijnlijk bedoeld is om de registratie van schenkingen van roerende goederen aan te moedigen, maar die in realiteit in het leven werd geroepen om meer schenkingsrechten te innen.
Tot nu toe had elke Waal die een geldbedrag wilde schenken de mogelijkheid zijn schenking te laten registreren en schenkingsrechten te betalen (3,3% in rechtstreekse lijn of tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden, 5,5% tussen andere personen). Dit in de plaats van, in geval van overlijden binnen 3 jaar, het veel hogere successierecht ten nadele van de begiftigde.
De Waalse regering (maar niet in het Vlaamse of Brusselse Gewest) heeft onlangs besloten om het termijn te verlengen van 3 naar 5 jaar voor schenkingen gedaan vanaf 1 januari 2022!
We zullen binnenkort terugkomen op deze problematiek van verschillende behandeling tussen de regio’s, bijvoorbeeld in het geval van verhuizing op het einde van het leven van de schenker.
Aarzel in de tussentijd niet om de juiste vragen te stellen en bijvoorbeeld dit nieuwe overlevingsrisico op 5 jaar in plaats van op 3 jaar te dekken, het initiatief te nemen om een eerdere schenking te registreren in geval van gezondheidsproblemen van de schenker, … Omdat de doelstelling van alle vermogensplanning het streven is naar gemoedsrust voor zichzelf en voor zijn dierbaren.
Gelukkig Nieuwjaar allemaal!
Share us!